#1 eten in Oeganda: food
Als wij het over eten hebben, bedoelen we over het algemeen alles wat we in onze mond kunnen stoppen. Je krabt dus misschien wat verward op je hoofd als je in Oeganda bij een lokaal restaurantje zit en je de keuze hebt uit ‘Food met bonen’ of ‘Food met geit’. In Oeganda is ‘food’ het standaard basisvoedsel wat bijna elke Oegandees dagelijks als diner opdient. Dit is vaak een bord met daarop de Kilimanjaro aan koolhydraten, aangezien dit eten vooral moet dienen als brandstof om je lichaam mee te fuelen. Zo kan je kiezen uit verschillende soorten rijst, matooke (hartige, gekookte banaan), posho (smakeloze puree van maïsmeel), aardappelen, cassave of pompoen, maar meestal gewoon alles bij elkaar. Dan kies je ten slotte als kers op de taart een lekkere saus om je food wat mee op te vrolijken. Vaak bestaat de keuze dan uit bruine bonen, kikkererwten, g-nutsauce (een soort pindasaus) of verschillende soorten dierenvlees zoals kip, koe, geit of vis. Je zou ‘food’ kunnen vergelijken met het Nederlandse brood: simpel en basic eten waar wij dan hagelslag overheen gooien in plaats van geit!
#2 eten in Oeganda: Rolex
Nee, we hebben het niet over de fancy horloges. Rolex betekent eigenlijk Rolled Eggs en is waarschijnlijk het meest favoriete streetfood in Oeganda dat je al in ruil voor zo’n 30 cent naar binnen kan stouwen. Een belangrijk ingrediënt in deze vette hap is de chapati: een soort hartige pannenkoek dat de Indiërs ooit naar Oeganda hebben genomen. Voor een traditionele Rolex – die overigens ook het beste zijn – ga je naar één van de miljoenen kraampjes op straat. Vrolijke Oegandezen bakken verse chiapati’s op een stomende, hete plaat waarna ze hier een omelet in rollen. Voilà, je Rolex is klaar. Bij elke Rolex-meneer kan je andere soorten Rolexes krijgen. Zo heb je de Rolexes die in een volledige fles olie worden vet gebakken, de ideale vette hap voor na jullie nachtelijke avonturen in de club. De eieren worden vaak klaar gemaakt met tomaat en ui, maar als je in de gezonde mood bent, kan je vragen of ze er avocado, sla en paprika bij gooien! Wanneer je écht decadent wil doen, ga je naar speciale restaurants waar ze Rolexes serveren met speciale ingrediënten zoals gekruide beef of kip.
#3 eten in Oeganda: Kikomando
Wat ons betreft de favoriet én ook de dagelijkse kost hier, is Kikomando. Een Muzungu (blanke) met een kikomandoverslaving is iets waar menig Oegandees bulderend om moet lachen aangezien deze maal ook wel bekroond is tot ghetto eten. Kikomando is, net als rolex, gebaseerd op de chiapati. Bij Kikomando wordt de chiapati in stukjes gehakt en in een bord gedeponeerd met een flinke soeplepel bruine bonensaus eroverheen. That’s it, kikomando in de meest simpele vorm voor zo’n welgeteld tien cent. Goed voor je portemonnee en om je vingers bij af te likken!
#4 eten in Oeganda: verse vis, met je handen
Een groot deel van Oeganda ligt aan de oevers van het Victoriameer waar het barst van de Tilapia en Victoriabaars. Ooit zwommen er tropische vissen in alle kleuren van de regenboog in het Victoriameer. Helaas kwamen zij allemaal gruwelijk aan hun einde toen de Engelse kolonisten op het idee kwamen Tilapia en Victoriabaars uit te zetten. Die stonden met hun handen in het haar toen ze zagen dat deze monsterlijke vissen al het andere leven opvraten, waardoor er nu geen tropisch visje meer te bekennen is. Voordeel is wel dat de Victoriabaars en Tilapia erg goed smaken. In Kampala, de Oegandese hoofdstad die pal aan het meer ligt, kun je overal verse Tilapia eten en geloof ons: dat is een stuk lekkerder dan de goedkope diepvriestroep van de Nederlandse supermarkt. Je krijgt de gebakken vis namelijk in z’n geheel voor je neus, vergezeld door avocado, tomaat en patatjes. Bestek kan je wel vergeten, tilapia eet je met je blote handen. Als je echt all the way Oegandees wil gaan, dan zorg je dat er niks meer over blijft. Zuig de laatste restjes vlees van de graten en vergeet niet het oog op te eten – volgens veel Oegandezen het lekkerste hapje van de vis.
#5 eten in Oeganda: ensenene ofwel sprinkhanen
Wanneer de maand november aanbreekt, is het tijd om dansend over straat te huppelen, want het is weer sprinkhanenseizoen Ensenene, de lokale naam hiervoor, is dé delicate snack waar iedereen voor in hun handjes wrijft. Knapperig van buiten, sappig van binnen met een specifiek smaakje dat moeilijk te beschrijven is. Koop de sprinkhanen vers en bak ze in pan met wat knoflook, ui en kruiden. Ben je daar te lui voor? Niet getreurd! Overal staan mannetjes en vrouwtjes langs de kant van de weg of op de lokale markten met grote plastic bakken vol sprinkhanen, gebakken én gekruid. Nog nooit een sprinkhaan gegeten? Bij de eerste lopen de rillingen misschien over je rug, wanneer je hun knapperige hoofdjes tussen je kiezen voelt kraken en je een voelspriet tussen je voortanden vandaan moet peuteren. Maar als je even doorzet, heb je een nieuwe favoriete snack om ‘s avonds voor de film weg te knabbelen!
